Historia

W marcu 1945 roku na wniosek Ministra Komunikacji Jana Rabanowskiego zostaje powołany Państwowy Urząd Samochodowy. Potrzeby komunikacyjne zniszczonego kraju spowodowały krystalizowanie się zrębów przedsiębiorstwa przewozowego. W wyzwolonych miastach wojewódzkich powstały stopniowo agendy Państwowego Urzędu Samochodowego. Wkrótce wydzielono z PUS przedsiębiorstwo transportowe zajmujące się wyłącznie przewozami. Tak właśnie powstała Państwowa Komunikacja Samochodowa. Formalnie do życia PKS powołano dekretem Rady Ministrów z dnia 16 stycznia 1946 roku.

Wraz z odbudową kraju powstały bazy okręgowe PKS w Warszawie, Łodzi, Lublinie, Krakowie, Katowicach, Poznaniu, Gdańsku, Olsztynie i w Kielcach. Z każdym rokiem wzrastała liczba przewożonych pasażerów, zwiększał się potencjał oddziałów terenowych PKS. O ile w 1946 roku cała PKS przewoziła niespełna 9 mln osób, to już w 1949 roku ponad 40 mln osób. W 1951 roku reorganizacja spowodowała powołanie Centralnego Zarządu PKS i dyrekcji okręgowych w Bydgoszczy, Gdańsku, Katowicach, Krakowie, Lublinie, Łodzi, Olsztynie, Poznaniu, Warszawie a następnie w Kielcach i Rzeszowie.

Na tej płaszczyźnie w 1953 roku w Wałczu powstał zalążek przedsiębiorstwa transportowego - Stacja Terenowa PKS, wchodząc organizacyjnie w skład Ekspozytury w Koszalinie, która była jednostką Okręgu Gdańskiego Państwowej Komunikacji Samochodowej. Pierwszą bazę zlokalizowano w Wałczu przy ul. Leśniej a pierwszym kierownikiem stacji został Kazimierz Śmigiel. Stacja zatrudniała wtedy 10 pracowników produkcyjnych, w tym 3 kierowców, 4 monterów i 3 przeładunkowych. Nie było wówczas mowy o żadnym zapleczu technicznym a funkcję biura spełniał wagon kolejowy. Tabor przewozowy stanowiły 3 samochody "STAR - 20" oraz jeden ciągnik "URSUS", którym obsługiwano Rejon Dróg Publicznych, miejscową mleczarnię oraz zakłady betoniarskie. W 1956 roku stacja PKS została przeniesiona z ulicy Leśnej na nowe miejsce przy alei Zwycięstwa Wojska Polskiego.

Na początku lat sześćdziesiątych przedsiębiorstwo posiadało już 20 samochodów ciężarowych oraz 16 autobusów. W latach sześćdziesiątych następuje zmiana nazwy firmy na Wojewódzkie Przedsiębiorstwo Państwowej Komunikacji Samochodowej w Koszalinie Oddział III w Wałczu.

Ważnym wydarzeniem w historii przedsiębiorstwa było uroczyste położenie kamienia węgielnego pod budowę naszej zajezdni. Odbyło się to w dniu 26 lipca 1969 roku. Trzy lata później 26 sierpnie 1972 odbyło się uroczyste otwarcie nowoczesnej na owe czasy bazy PKS z przestrzennym i funkcjonalnym zapleczem obsługowo-naprawczym, z dobrze wyposażonymi stanowiskami pracy i wzorami warunkami higieniczno-sanitarnymi i socjalno-bytowymi. W obiektach tej bazy pracujemy do dziś.

W latach siedemdziesiątych następuje dalszy rozwój przedsiębiorstwa. Utworzono Grupę Przewozową w Jastrowiu, uruchomiono Ośrodek Wypoczynkowy w Zdbicach, powstała przyzakładowa Przychodnia Lekarska, gdzie urządzono gabinety: lekarski, stomatologiczny, fizykoterapii i badań laboratoryjnych.

W 1975 roku po reformie administracyjnej kraju decyzją resortu komunikacji Oddział PKS w Wałczu przejął od Oddziału PKS Piła dwie Placówki Terenowe - Placówkę Terenową w Krzyżu i Placówkę Terenową w Czarnkowie oraz węzeł komunikacyjny w Trzciance, rozszerzając jednocześnie obsługę komunikacyjną na terenie. Trudne warunki mieszkaniowe załogi spowodowały, że na początku lat osiemdziesiątych, wspólnie z Oddziałem Remontowym PKS, podjęto inicjatywę budowy międzyzakładowego budynku mieszkalnego. W 1983 roku do nowych mieszkań wprowadziły się 24 rodziny.

Rok 1983 przyniósł kolejną zmianę w strukturze Państwowej Komunikacji Samochodowej, 14 przedsiębiorstw utworzyło przedsiębiorstwo pod nazwą Krajowa Państwowa Komunikacja Samochodowa. Trzy przedsiębiorstwa zdecydowały się zachować swoją niezależność: Warszawa, Olsztyn i Koszalin, w którym jednym z 10 oddziałów był Oddział PKS Wałcz. Taka struktura została zatwierdzona przez Ministra Komunikacji w marcu 1983 r.

Najwyższe wyniki w swej 50 letniej działalności przedsiębiorstwo osiągnęło na przełomie lat osiemdziesiątych. Firma posiadała wówczas 130 autobusów, 210 pojazdów ciężarowych. W roku 1980 przewieziono ponad 1 200 tys. ton towarów i około 13 mln pasażerów a zatrudnienie przekroczyło 650 osób. W szkole przyzakładowej naukę pobierało ponad trzystu uczniów.

Lata 1980-1990 przyniosły poważne zmiany. Kryzys społeczno - gospodarczy spowodował drastyczne ograniczenie zapotrzebowania na przewozy ładunków. Od tego też czasu następuje systematyczny spadek ilości taboru ciężarowego. Na koniec roku 1990 przedsiębiorstwo zatrudniało 479 osób a średnioroczne zatrudnienie wynosiło 541 osób, przewieziono 260 tys. ton towarów i ponad 13 mln pasażerów. Przedsiębiorstwo dysponowało 103 samochodami ciężarowymi, 118 autobusami i 61 przyczepami.

Rok 1990 to dalsze zmiany strukturalne w przedsiębiorstwie, 30.06.1990 roku przestała funkcjonować Placówka terenowa w Krzyżu, a pod koniec tego roku zakończyła działalność Grupa przewozowa w Jastrowiu. Główną przyczyną likwidacji tych jednostek organizacyjnych był drastyczny spadek zapotrzebowania na przewozy towarowe związany z trudną sytuacją gospodarczą kraju.

30 czerwca 1990 roku na mocy Zarządzenia Prezesa Rady Ministrów z dnia 9 marca 1990 roku dokonano podziału Przedsiębiorstw Państwowej Komunikacji Samochodowej i Przedsiębiorstwa Krajowej Państwowej Komunikacji Samochodowe. Ze struktury istniejącej od 1983 roku wyłoniono 167 samodzielnych Przedsiębiorstw Krajowej Państwowej Komunikacji Samochodowej w Warszawie oraz 14 Dyrekcji Okręgowych KPKS i 3 Dyrekcje PPKS.

W grupie 167 nowo powstałych samodzielnych przedsiębiorstw znalazło się również Przedsiębiorstwo Państwowej Komunikacji Samochodowej w Wałczu utworzone na mocy Zarządzenia Nr 164 Ministra Transportu i Gospodarki Morskiej z dnia 7 czerwca 1990 roku.

Podjęto również szereg decyzji mających na celu dopasowanie potencjału produkcyjnego do aktualnych potrzeb rynkowych. Restrukturyzacja majątkowa i zatrudnienia spowodowały systematyczne zmniejszenie się ilości taboru i zatrudnienia. Malała również liczba przewożonych pasażerów. W roku 1993 w przedsiębiorstwie zatrudnionych było 340 pracowników, firma dysponowała 112 autobusami i 20 pojazdami ciężarowymi, z czego 10 w przewozach międzynarodowych, przewieziono ponad 9 mln pasażerów i tylko 23 tys. ton towarów.

W roku 1993 nastąpiły wydarzenia, które ponownie zapoczątkowały integrację podzielonego PKS-u. Jednym z nich było podpisanie przez wszystkie przedsiębiorstwa porozumienia w sprawie utrzymania pracowników PKS do bezpłatnych i ulgowych przejazdów autobusami PKS. Następnym przejawem rodzącej się integracji było utworzenie w 1993 r. Ogólnopolskiego Związku Pracodawców Transportu Samochodowego oraz powstanie 1 1994 r. Polskiej Izby Gospodarczej Transportu Samochodowego i Spedycji.

Obie te organizacje zrzeszają większość przedsiębiorstw PKS i m.in. reprezentuję interesy przewoźników w kontaktach z rządem, parlamentem, jak również opiniują powstające akty prawne dotyczące przewoźników.

Rok 1996 przyniósł dalsze zmiany w systemie funkcjonowania Przedsiębiorstw PKS. Na podstawie ustawy z dnia 8 sierpnia 1996 r. "Przepisy wprowadzające ustawy reformujące funkcjonowanie gospodarki i administracji publicznej" nastąpiła zmiana organu założycielskiego. od 1 października 1996 roku zadania i kompetencje organu założycielskiego dla wszystkich Przedsiębiorstw PKS, stosownie do ich obszaru działania sprawuje wojewoda.

W roku 1997 został opracowany i zatwierdzony do realizacji przez Wojewodę Pilskiego program restrukturyzacji Przedsiębiorstwa PKS w Wałczu na lata 1997 - 2002. Zakładał on przygotowanie przedsiębiorstwa do prywatyzacji i zapewniał dalsze jego funkcjonowania w przyszłości. Realizując zadania wynikające z tego programu na przestrzeni lat 1997 - 2002 wykonano szereg przedsięwzięć natury ekonomicznej, finansowej, prawnej i techniczno - organizacyjnej zmierzającej do jak najlepszego przygotowania przedsiębiorstwa do prywatyzacji:

Uregulowano prawa własności gruntów i zabudowy będącej w posiadaniu przedsiębiorstwa. Zakończono restrukturyzację majątkową. Zaniechano działalności generującej straty, m.in. przewozy towarowe. Przeprowadzono restrukturyzację zatrudnienia. Doprowadzono do stabilnej i dobrej sytuacji ekonomiczno - finansowej.